Procena efikasnosti mehanizama za uključivanje Roma i Romkinja
Rezultat ovog projekta su preporuke za efikasniji i održiviji rad lokalnih mehanizama za socijalno uključenje Roma i Romkinja u Republici Srbiji. Istraživački tim CENTRA je analizirao rad postojećih mehanizama – zdravstvenih medijatora, pedagoških asistenata, coordinator za romska pitanja, savetnika iz Nacionalne službe za zapošljavanje i centara za socijalni rad u opštinama gde oni svi postoje.
Istraživanje je sprovedeno u saradnji i uz podršku Tima za socijalno uključivanje i smanjenje siromaštva Vlade Republike Srbije.
Počev od 2002. godine Republika Srbija je usvojila brojna strateška dokumenta sa ciljem da se što sveobuhvatnije sagledaju problemi romske populacije u Srbiji i predlože rešenja za unapređenje njihovog položaja. Tako je 2003. godine osnovan Nacionalni savet romske nacionalne manjine, a 2005. je Srbija ratifikovala Dekadu uključenja Roma 2005-2015 kojom je i predsedavala tokom 2008/2009. Strategiju za poboljšanje položaja Roma Vlada Republike Srbije je usvojila 2009. nakon čega su odobreni Planovi akcije za periode 2009-2011 i 2012-2014. Strategija se fokusira na obrazovanje, stanovanje, zdravstvo i zapošljavanje Roma a među ostale prioritete ubraja i borbu protiv diskriminacije, borbu protiv siromaštva kao i pitanje rodne ravnopravnosti. Ključna sektorska dokumenta pak obuhvataju Akcioni plan zapošljavanja Roma (2004), Strategija unapređivanja obrazovanja Roma, Plan zdravstvene zaštite Roma (2006).
Dok je strateški okvir u dobroj meri zaokružen, primena strategija i planova u opštinama je i dalje fragmentisana i zavisi od angažovanja samih lokalnih samouprava. Neke opštine su razvile sopstvene planove unapređenja obrazovanja Roma (Sombor, Subotica, Valjevo, Kragujevac, Pirot, Niš, Kraljevo, Negotin). Program pedagoških asistenata za Rome sprovodi se u 60-ak osnovnih škola u Srbiji. Istovremeno, 75 zdravstvenih medijatora pomaže u rešavanju problema zdravstvenog osiguranja Roma u 59 opština. Broj romskih koordinatora je u međuvremenu porastao i trenutno ih je 55. Svi su finanansirani iz opštinskih budžeta ali se njihovi opisi poslova razlikuju od opštine do opštine.
I dalje većina opština sprovodi samo jedan ili dva programa a samo u dvadesetak opština se svi oni primenjuju. Istraživački tim CENTRA se u svom istraživanju bavio opštinama gde su uspostavljeni svi mehanizmi, s ciljem da se identifikuju neophodne standardi i procesi koji omogućavaju što uspešnije uključivanje Roma i Romkinja u život lokalne zajednice.
Rezultati su objavljeni na srpskom i engleskom jeziku i dostupni na sajtu CENTRA i SIPRU.
