Projekat: Formalne i neformalne mreže u ruralnim oblastima05Sep2016
Rad poljoprvrednica najčešće bez primerene nadoknade
Manje od jedan odsto preduzetnica u Srbiji bavi se agrobiznisom. Statistika govori i o teškom položaju poljoprivrednica, čiji je rad u gazdinstvu, kao i u plasmanu proizvoda, najčešće bez primerene nadoknade. Kako uglavnom nisu vlasnice imovine, a često ne donose samostalno ni odluke, retko koja poljoprivrednica postane preduzetnica. Umesto firmi za preradu i plasman mleka, mesa, voća i povrća, radno mesto im je na pijacama. Bez pravnog statusa, nedostupna su im i sredstva države za pokretanje i razvoj biznisa, kao i bankarski krediti.
CENTAR je 2015. godine u saradnji sa Udruženjem agroekeonomista iz Makedonije i timom istraživača iz Bosne i Hercegovine objavio prvu naučnu studiju o socio-ekonomskim aspektima ruralnog razvoja. Istraživanje je urađeno u okviru Program za promociju regionalnog istraživanja Zapadnog Balkana (RRPP) i mentorski podržano od strane Univerziteta u Friburgu. Istraživanje je pokazalo da ruralna područja Makedonije, Srbije i Bosne i Hercegovine odlikuju zajednički problemi koji su karakteristični za zemlje u tranziciji: intenzivna depopulacija, niska aktivnost na tržištu rada, veliko učešće malih i polunaturalnih gazdinstava i spor proces njihovog restruktuiranja. Problemi sa kojima se součavaju poljoprivrednici jesu nizak nivo podrške za ruralni razvoj, ali i činjenica da veliki broj njih nije upoznat sa merama i mehanizmima podrške ili da ne može da ispuni složena pravila i procedure za pristup budžetskoj podršci.
Istraživanje je obuhvatilo 300 gazdinstava iz dva različita regiona u svakoj zemlji. Kriterijumi za odabir regiona bili su postojanje razlika u tipovima proizvodnje i gazdinstava, kao i razlika u stepenu razvijenosti poslovnih i socijalnih mreža. U Srbiji je za primer regiona sa razvijenim poslovnim mrežama odabrano 48 naselja iz opštine Kragujevac, u kojem postoji veliki broj regionalnih i lokalnih proizvođačkih asocijacija i zadruga, privredna komora i brojna MSP u poljoprivredno-prehrambenom sektoru (ENO-- ExistingNetworkOrganization Region). Drugi region je obuhvatio 32 naselja iz opštine Aleksandrovac.
U Srbiji, Nacionalna savetodavna služba i mediji su prepoznati kao najvažniji izvori informacija i pomoći, dok se vlada i formalne organizacije ne prepoznaju kao značajni izvori pomoći i saveta za podršku ruralnom razvoju. Pristup informacijama preko NVO, zadruga i profesionalnih organizacija je bolji u regionima sa postojećim funkcionalnim organizacijama u kojima postoji i veće poverenje u zadruge. Ovakav stav je naročito prisutan među poljoprivrednicima koji su i sami članovi ovih organizacija, što ukazuje da ove institucije uspešno opravdale poverenje svojih članova. Međutim, razlika između stavova i trenutnog ponašanja poljoprivrednika je očigledna, s obzirom da je njihovo učešće u organizacijama na niskom nivou.
Source: RTS, Photo Credit: ekologija.rs