27Feb2015

Definicija porodice u krivičnom zakonodavstvu Srbije i zaštita žena žrtava nasilja

Autonomni ženski centar je nedavno ponovio zahtev za izmenu definicije porodice u Krivičnom zakoniku Republike Srbije i njeno usaglašavanje sa definicijom koja je u Porodičnom zakonu. Ova organizacija od 2011. godine insistira na ujednačavanju definicije porodice u celokupnom sistemu pravne zaštite, jer neusaglašenost Krivičnog i Porodičnog zakona dovodi do diskriminacije svih onih lica koja po Porodičnom zakonu, imaju pravo na zaštitu od nasilja u porodici, a koje Krivični zakonik ne svrstava u krug subjekata krivičnog dela nasilja u porodici.

Zakonsko određenje o tome ko se smatra članovima porodice po Krivičnom zakoniku je dovelo do toga da jednom broju lice koja se nalaze u bliskom ličnom odnosu bude uskraćeno pravo na zaštitu po osnovu krivičnog dela ''nasilje u porodici''. Ovo najviše pogađa žene i devojke koje su emotivnim vezama i ne žive u zajedničkom domaćinstvu sa učiniocem. Broj žena i devojaka koje trpe nasilje u vezama, kao i po okončanju istih, nije zanemarljiv. One su prepuštene same sebi, pronalaženju novca za advokata, a vrlo često zbog straha za život ne podnose privatne tužbe.

Međunarodna i nacionalna istraživanja i praksa pokazuju da se nasilje nastavlja, pa čak i pojačava kada žrtva podnese zahtev za razvod braka, ili se razvede, odnosno napusti zajedničko domaćinstvo (često zbog nasilja kojem je bila izložena). Karakteristika nasilja u porodici nije u tome da žrtva i izvršilac nasilja imaju zajedničko mesto prebivališta nego porodična veza i specifičan lični odnos koji među njima postoji.

Autonomni ženski centar smatra da bi definicija porodice u Krivičnom zakoniku trebalo da obuhvati i ''lica koja su međusobno bila ili su još uvek u emotivnoj ili seksualnoj vezi” kao što to definiše Porodični zakon.

Takođe se ističe da je neophodno da iz zakona briše uslov “život u zajedničkom domaćinstvu” kao što to zahteva i Konvencija Saveta Evrope o prevenciji i borbi protiv nasilja nad ženamai nasilja u porodici koju je Republika Srbija ratifikovala 2013 godine, a koja kaže: “nasilje u porodici” je svaki čin fizičkog, seksualnog, psihološkog ili ekonomskog nasilja koje se dešava u porodici ili porodičnoj zajednici ili između bivših ili sadašnjih supružnika ili partnera, bez obzira da li učinilac nasilja deli ili je delio ili nikada nije delio isto mesto stanovanja kao i žrtva.

Predsednica Koordinacionog tela za rodnu ravnopravnost Vlade Srbije Zorana Mihajlović takođe smatra da bi zbog porasta porodičnog nasilja trebalo izmeniti definiciju porodice u Krivičnom zakonu kako bi se zaštitile sve žene - kako venčane, tako i nevenčane, a nasilnici završili na sudu.