Projekat: Inkluzija Romkinja i Roma u sektor bezbednosti19Mar2015
Romi i dalje u najgorem položaju
U Srbiji živi 147.604 Roma, odnosno čine 2,1 odsto stanovništva i ta etnička zajednica i dalje ima najniži društveni status i ekonomski položaj, pokazuju podaci popisa iz 2011. godine koji je obavio Republički zavod za statistiku, a predstavljeni su danas u Beogradu. "Različiti vidovi diskriminacije, segregacije, neobrazovanosti i siromaštvo Roma glavna su prepreka socijalizaciji i integraciji", navedeno je u zaključku istraživanja, ali se i dodaje da roditelji često nemaju motivaciju da se bave socijalizacijom dece.
Najveći broj Roma popisan je u regionu Južne i Istočne Srbije (39 odsto od ukupnog broja popisanih), a najmanje u Šumadiji i Zapadnoj Srbiji (14 odsto). Najveći udeo Roma u opštem stanovništvu je u Kostolcu (19 odsto), Bojniku (14,9 odsto) i Vranjskoj Banji (14,4 odsto).
Autorka istraživanja Svetlana Radovanović kazala je da je broj Roma koji žive u Srbiji zapravo broj ljudi koji se izjašnjavaju kao Romi i da već vekovima postoji tendencija te zajednice da se izjašnjavaju kao pripadnici većinskog stanovništva sa kojima žive. "Etnička mimikrija najprisutnija je kod uspešnih i najobrazovanijih Roma, koji se najčešće izjašnjavaju kao pripadnici opšte populacije", kazala je Radovanović i dodala da se Romi u Šumadiji i Zapadnoj Srbiji češće identifikuju sa većinskim stanovništvom od ostalih.
Autor istraživanja Aleksandar Knežević kazao je da u Srbiji od 19. veka postoje velike oscilacije u broju popisanih Roma, pa je tako broj popisanih Roma u 2011. godini za oko 50 odsto veći nego 2002. godine, ali da se smatra da se samo više ljudi tako i izjasnilo. Najveći broj Roma (72,1 odsto) je ekonomski neaktivan, dok u kategoriji aktivnih više od polovine je nezaposleno, dok oni koji su zaposleni obavljaju najslabije plaćene poslove, "koji zahtevaju veštine stečene radom, a ne obrazovanjem".
Po kategorizaciji poslova čak 59 odsto Roma zaposleno je kao čistači, pomoćni radnici i sakupljači sekundarnih sirovina, 10,8 odsto kao vozači i zanatlije, 9,9 odsto kao poljoprivrednici, 8,9 odsto kao prodavci, 6,9 odsto kao građevinski radnici, 2,6 odsto kao noćni čuvari i konobari i 1,5 odsto kao umetnici. U istraživanju je navedeno da se ne može ustanoviti koliki broj Roma radi u oblasti "crne ekonomije". Oko 27,6 odsto Roma je na popisu 2011. godine izjavilo da su im socijalna davanja osnovni izvor prihoda. Na 100 poslovno aktivnih Roma dolazi 257 neaktivnih.
Kada je reč o obrazovanju jedna trećina Roma završila je osnovnu školu, oko 34 odsto nema potpuno obrazovanje, 19,5 odsto je bez ikakve škole i sve je više nepismenih, 11,5 odsto Roma završilo je srednju školu, dok je visokobrazovano 0,7 odsto.
Romska populacija nema problema sa obnavljanjem, iako je broj živorođene dece opao. Najveći broj romskog stanovništva čine mladi i prosečna starost je oko 28 godina, dok je prosečno stanovništvo opšte populacije staro 42 godine. U istraživanju se navodi da je broj živorođene dece u direktnoj vezi sa obrazovanjem. Knežević navodi da Romkinje koje nisu obrazovane rađaju 1,4 deteta više od onih koje su završile srednju školu.
Najveći deo romskih domaćinstava ima bar pet i više članova. Oko 95 odsto porodica živi u stanovima namenjenim stanovanju, dok oko 1.500 Roma živi u stanovima naseljenim iz nužde i tretiraju se kao sekundarni beskućnici. U romskim porodicama izražen je visok stepen etničke homogenosti, dok samo 15 odsto čine etnički mešovite porodice.
(Foto: Rajko Ristić, dnevne novine Blic)
